Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Περί Ελλήνων και βαρβάρων (Μέρος Α') Ημερομηνία:
30/5/2023, 10:20 - Εμφανίσεις: 223
Ήδη από τους Αρχαϊκούς Χρόνους, από τον 7ο αιώνα π.Χ., οι Έλληνες αυτοαποκαλούνταν με το εθνωνύμιο (εθνικό όνομα) Έλληνες.
Μάλιστα, από τον επόμενο αιώνα άρχισαν να αντιδιαστέλλουν τον αυτοπροσδιορισμό αυτόν προς όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους, τους οποίους αποκαλούσαν συλλήβδην –και εν είδει στίγματος– βαρβάρους.
Στα κριτήρια με τα οποία γινόταν η ένταξη των ανθρώπων στην κατηγορία των Ελλήνων ή των βαρβάρων, με άλλα λόγια στους δείκτες της ελληνικότητας, συγκαταλέγονταν συχνά –και ενίοτε με βαρύνουσα σημασία– η γλώσσα και η διάλεκτος.
Έτσι, ο Όμηρος (Ιλιάδα, ραψωδία Β) ονομάζει τους Κάρες βαρβαρόφωνους εξαιτίας των ακατανόητων λόγων τους, ενώ την ίδια ονομασία χρησιμοποιεί αργότερα και ο Ηρόδοτος (Ιστορίαι, Βιβλίο Θ) αναφερόμενος στους Πέρσες.
Είναι αξιοσημείωτο ότι στη διάρκεια του 5ου αιώνα π.Χ., όπως φανερώνουν σχετικές αναφορές στον Ηρόδοτο (Ιστορίαι, Βιβλίο Δ) και στον Θουκυδίδη (Ιστοριών Β), γινόταν λόγος για ελληνική γλώσσα ως ενιαία –έστω και αφηρημένη– οντότητα, μολονότι παρευρίσκονταν όπως γνωρίζουμε πολλές διαλεκτικές μορφές και παραλλαγές.
Πάντως, ο Ηρόδοτος, ο οποίος είχε γεννηθεί στην υποταγμένη στους Κάρες Αλικαρνασσό (στη νοτιοδυτική ακτή της Μικράς Ασίας) και είχε δεχτεί τις πολιτιστικές επιδράσεις της καρικής ενδοχώρας, δε θεωρούσε τη γλώσσα το πλέον καθοριστικό μέτρο αξιολογήσεως της ελληνικότητας.
Ο επονομαζόμενος πατέρας της ιστορίας απέδιδε μεγαλύτερη σπουδαιότητα στις διαφορές ηθών και εθίμων, προπάντων στο θρησκευτικό πεδίο.
Χαρακτηριστικό επ’ αυτού είναι το πώς προσεγγίζει ο ίδιος τις έννοιες του ελληνισμού και της ελληνικότητας (το Ελληνικόν, όπως το ονομάζει ο ίδιος) διά στόματος των Αθηναίων: […] και κατόπιν ο ελληνισμός, ένας κόσμος που στις φλέβες του κυλά το ίδιο αίμα και που μιλά την ίδια γλώσσα κι έχει κοινά τα λατρευτικά κέντρα των θεών και θυσίες και συνήθειες ίδιες κι απαράλλαχτες (Ιστορίαι, Βιβλίο Θ).
Η εν λόγω άποψη του Ηροδότου, που είχε διαμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό από τις πλούσιες ταξιδιωτικές εμπειρίες του και την ευτυχή π...